Sedat Damka (61) nga Prizreni ka 18 vjet që merret me të gjitha llojet e punëve të përditshme, në mënyrë që të mbajë familjen e tij pesëanëtarëshe.
Ai çdo ditë pret në lagjen Bazhdarhane të Prizrenit dhe si punëtor krahu kërkon që të gjejë punën e radhës.
Sipas autoriteteve lokale, “tregu i rrugës” ekziston me dekada në këtë qytet në jugperëndim të Kosovës.
Më herët, në të njëjtin vend mblidheshin dhjetëra persona të papunë, ndërsa në fundjavë, punë të rregullt në rrugë kërkonin edhe ata që kishin një vend pune gjatë javës, por nuk fitonin të ardhura të mjaftueshme për të mbajtur familjet e tyre.
Sistemet sociale kanë ndryshuar, por “tregu i punës në rrugë” në Prizren ka mbijetuar. Sot, mesatarisht 50 njerëz kërkojnë punë çdo ditë si punëtorë krahu.
Shumica prej tyre, me të cilët biseduam në prag të 1 majit, Ditës Ndërkombëtare të Punëtorëve, nuk duan të flasin publikisht për këtë temë, por vetëm shkurtimisht komentojnë se kushtet e jetesës janë shumë të këqija dhe se ndonjëherë nuk mund t’i përballojnë nevojat elementare për familjet e tyre.
“Gjithçka është shtrenjtuar”
Të njëjtën gjë e konfirmon për Radion Evropa e Lirë Sedat Damka, i cili para luftës në Kosovë ka punuar në Ndërmarrjen Komunale të Ujësjellësit. Pastaj, për një kohë ka shitur cigare dhe çorape në rrugë.
“Po bëhet gjithnjë e më vështirë. Në fillim kur erdha këtu kishte shumë punë, por edhe fitim. Tani askush nuk do të paguajë 30 euro në ditë dhe gjithçka është shtrenjtuar”, thotë Damka, duke shtuar se me paratë të cilat i fiton gjatë ditës, zakonisht mund të blejë pesë litra vaj ushqimor.
“Punojmë në kopshte, punojmë në ndërtim, mbajmë dru deri në katin e gjashtë edhe pse më dhemb shtylla kurrizore, pastaj nuk mund të lëviz, kam probleme me sytë, por nuk kam para për të shëruar veten”, thotë Damka, i cili tashmë është në dekadën e gjashtë të jetës, ndërsa të gjithë “kolegët” e të tij janë më të rinj në moshë.
Megjithatë, të gjithë përballen me të njëjtat probleme socio-ekonomike.
“Hyjmë në borxhe kur blejmë ushqime në dyqane sepse nëse nuk punojmë për tri ditë, atëherë nuk kemi për të ngrënë. Pas kësaj, i kthejmë paratë e kështu me radhë”, thotë ai.
Damka që nga viti 1999 ka aplikuar rregullisht në Byronë e Punësimit, por ende nuk ka gjetur punë me pagë të rregullt mujore.
“Hoqa dorë nga kjo”, thotë Damka, duke nxituar të arrijë një person i cili erdhi në lagje për të kërkuar punëtor krahu.
Mundimet e punëtorëve
Nga ana tjetër, të pakënaqur janë edhe të punësuarit në sektorin privat, disa prej të cilëve fitojnë edhe mbi 500 euro në muaj. Njëri prej tyre është edhe Elhan Shabani, i cili thotë se do të dëshironte të kishte kushte më të mira pune dhe të ardhura më të larta.
“Po pres rastin e parë për të shkuar në Gjermani sepse këtu nuk mund të mbijetoj edhe pse jam i punësuar. Kam punuar në Itali një kohë. U ktheva duke menduar se do të ishte më mirë në Kosovë. Gabova”, thotë Shabani.
